CMCN 4.0 có phải mối đe dọa đối với người lao động?

Cuộc CMCN 4.0 hiện đang diễn ra ở châu Mỹ, châu Âu và một phần châu Á, là điều tất yếu phải xảy ra. Mặt trái của CMCN 4.0 có thể phá vỡ thị trường lao động. Bởi khi tự động hóa thay thế lao động chân tay trong nền kinh tế, khi robot thay thế con người trong nhiều lĩnh vực, hàng triệu lao động trên thế giới có thể rơi vào cảnh thất nghiệp. Với sự chuyển động của cuộc cách mạng này, trong khoảng 15 năm tới, thế giới sẽ có diện mạo mới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi. CMCN 4.0, vì vậy mang đến cơ hội và cũng đầy thách thức với nhân loại. Để bắt kịp với CMCN 4.0, các tổ chức sẽ cần đến những nhân tài có chuyên môn phù hợp thuộc nhiều lĩnh vực.

Hơn 90% giới chủ dự đoán tổ chức của họ sẽ bị tác động bởi số hóa trong hai năm tới. Mối đe dọa chính là tự động hóa, robots, trí thông minh nhân tạo và số hóa. Vì vậy, nhu cầu về kỹ năng của lực lượng lao động sẽ tăng cao.

Tại Đông - Nam Á, theo kết quả khảo sát Thiếu hụt nhân tài 2016-2017 của ManpowerGroup đưa ra trong Hội thảo, gần một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát (46%) cho biết, họ gặp khó khăn trong việc tuyển dụng. Năm 2016 được xem là năm tuyển dụng nhân sự khó khăn nhất trong vòng 11 năm trở lại đây.

Tại Việt Nam, nhân sự quản lý cấp cao đang thiếu hụt trầm trọng, một phần do tình trạng “chảy máu chất xám”, với con số người Việt Nam làm việc tại nước ngoài năm 2015 tăng 8% so năm 2014.

Cũng theo khảo sát Thiếu hụt nhân tài 2016-2017, có đến 53% doanh nghiệp chọn cách đào tạo và phát triển nhân lực hiện tại, 36% tuyển dụng nguồn nhân lực ngoài chuyên môn; 28% tìm các chiến lược tuyển dụng thay thế chiến lược truyền thống. Thí dụ như tận dụng các công cụ truyền thông xã hội, sàn việc làm trực tuyến... cho công tác tuyển dụng, 27% gia tăng các lợi ích cho người lao động, 26% trả lương cao, 19% khoán việc và 19% thay đổi mô hình làm việc.

Với tỷ lệ lên đến 53% doanh nghiệp chọn cách đào tạo và phát triển nhân lực đang sử dụng, rõ ràng đây là phương pháp hiệu quả nhất. Như vậy, người lao động cần phải có khả năng học hỏi, sẵn sàng tiếp thu những kỹ năng mới vì khả năng được tuyển dụng ít phụ thuộc vào những gì người lao động đã biết mà phụ thuộc nhiều vào khả năng học tập, ứng dụng và thích nghi tốt như thế nào.

Ông Simon Matthews, Tổng Giám đốc ManpowerGroup Việt Nam, Thái-lan và Trung Đông nhấn mạnh: “Việc làm chắc chắn sẽ bị tác động bởi ảnh hưởng CMCN 4.0, nhưng không hề u tối như dự đoán rằng tự động hóa sẽ thay thế con người. Vì thế, người lao động cần tìm cách thích nghi bằng cách luôn nâng cao, làm mới kỹ năng của mình".

CMCN 4.0 là cơ hội...

Sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và linh hoạt trong nhân thức là những kỹ năng nêu bật tiềm năng của con người, họ luôn là lực lượng lao động quan trọng, chứ không bị robot thay thế. Các ngành chịu tác động bởi số hóa cao nhất vẫn là công nghệ thông tin (CNTT - IT) chiếm 26%, nhân sự (20%), dịch vụ khách hàng (15%), quản trị - văn phòng (5%), sản xuất - chế tạo (4%), tài chính - kế toán (1%).

Tuy nhiên, tự động hóa không thể thay thế con người trên phương diện ra quyết định và linh hoạt trong nhận thức. Nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số phải sở hữu những kỹ năng mà máy móc không thể có. Việc ra quyết định vẫn là kỹ năng của con người. Trong nền công nghiệp 4.0, máy móc có thể ra nh??ng quy định đơn giản, nhưng chỉ con người mới có thể thực hiện nh??ng quyết định khó khăn và phức tạp. Từ đó, con người sẽ nhận thấy nhu cầu nâng cấp kỹ năng và đa dạng hóa trong nhiều lĩnh vực.

Tại Hội thảo, ông Simon Matthews cũng đưa ra đề xuất thiết thực trong việc phát triển nguồn nhân lực, như: Xây dựng một chương trình phối hợp giữa Cục Việc làm và các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ tuyển dụng lao động, nhằm mở rộng kênh cung cấp thông tin về cơ hội việc làm cho người tìm việc. Bên cạnh đó, thường xuyên tổ chức các hoạt động giới thiệu việc làm, ngày hội việc làm kết nối doanh nghiệp cần tuyển dụng với người tìm việc; tăng cường các chương trình định hướng nghề nghiệp và tư vấn cho người lao động về lộ trình nghề nghiệp; chú trọng phát triển kỹ năng ngoại ngữ cho sinh viên và học viên trường nghề; xây dựng các dự án đào tạo để năng cao kỹ năng cũng như tái đào tạo kỹ năng cho người lao động, bảo đảm khả năng tìm việc và phát triển bền vững của người lao động trong kỷ nguyên 4.0.