Tại Hội nghị V??n hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về lĩnh vực v??n hóa năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “V??n hóa là nền tảng tinh thần của xã hội”, “là sức mạnh nội sinh, động lực để phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”. Đồng thời, Tổng Bí thư nhấn mạnh, chúng ta phải khẩn trương phát triển ngành công nghi??p v??n hóa, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay.

Thực tế cho thấy, đây chính là xu thế phát triển văn minh tất yếu của nhân loại. Công nghi??p v??n hóa đã và đang là một trong những trụ cột phát triển kinh tế của nhiều quốc gia.

Thậm chí, xét về tổng thể, ngành công nghi??p v??n hóa đang có nhiều lợi thế hơn, bởi v??n hóa chính là nguồn “của cải”, nguồn tài nguyên vô tận, càng khai thác tốt, càng gia tăng giá trị.

Hơn thế, phát triển công nghi??p v??n hóa còn là cách thức hữu hiệu, cơ hội vàng để lan tỏa, quảng bá những giá trị v??n hóa dân tộc ra thế giới, góp phần gia tăng sức mạnh mềm quốc gia, nâng cao vị thế, uy tín của quốc gia trong cộng đồng quốc tế. Từ đó giúp mở ra nhiều cơ hội hợp tác đầu tư phát triển các ngành, lĩnh vực khác, đóng góp tích cực vào tiến trình phát triển chung của quốc gia.

Đối với một quốc gia có nhiều tiềm năng và lợi thế về bề dày lịch sử, truyền thống v??n hóa tốt đẹp, sự phong phú, đa dạng, đ???c sắc về các giá trị, sản phẩm v??n hóa vật thể và phi vật thể như Việt Nam, phát triển công nghi??p v??n hóa là lựa chọn đúng đắn, cần được đề cao, coi trọng.

Từ những định hướng, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và trực tiếp là của đồng chí Tổng Bí thư, những năm qua, các tỉnh, thành phố, địa phương trong cả nước đã nỗ lực triển khai hành động, tăng cường các biện pháp thúc đẩy phát triển ngành công nghi??p v??n hóa. Xác định công nghi??p v??n hóa là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế cần chú trọng để đem về các nguồn lợi kinh tế, đóng góp ngày c??ng lớn vào tổng nguồn thu quốc gia. Trong đó trước hết cần tập trung vào các ngành v??n hóa thế mạnh của đất nước như du lịch v??n hóa, nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ,…

Theo báo cáo tại Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghi??p v??n hóa Việt Nam năm 2023, kể từ khi thực hiện Chiến lược phát triển các ngành công nghi??p v??n hóa Việt Nam, nhất là sau hai năm thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, đến nay, tỷ trọng đóng góp của ngành công nghi??p v??n hóa vào GDP nước ta hằng năm đều có sự cải thiện đáng kể.

Cụ thể: năm 2018 đã đóng góp được 5,82% (vượt xa chỉ tiêu 3% vào năm 2020 mà Chiến lược đề ra); năm 2019 đã tăng lên 6,02%. Ngay cả trong giai đoạn dịch Covid-19 hoành hành, ngành công nghi??p v??n hóa vẫn có đóng góp tích cực vào GDP với con số ước tính là khoảng 4%.

Chỉ tính riêng giai đoạn từ năm 2018-2022, giá trị sản xuất của các ngành công nghi??p v??n hóa Việt Nam đóng góp khoảng 44 tỷ USD, tương đương 1,059 triệu tỷ đồng. Trong số 12 ngành công nghi??p v??n hóa thì có tới 6 ngành (điện ảnh; thủ công mỹ nghệ; thiết kế; nghệ thuật biểu diễn; du lịch v??n hóa; phần mềm và các trò chơi giải trí) đã đạt những dấu ấn phát triển quan trọng, đ???ng thời đều có mức đóng góp vào GDP vượt xa kỳ vọng. Đặc biệt, các ngành như điện ảnh, thời trang, kiến trúc đều đóng góp từ 7- 8% vào GDP.

Hiện nay, ngành công nghi??p v??n hóa Việt Nam đã tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ v??n hóa mang thương hiệu quốc gia có giá trị, có sức thu hút trên thị trường, thu về lợi ích kinh tế cao...

Với những thành tựu đáng mừng đó, chúng ta có thể lạc quan tin tưởng, trong những năm tới, mục tiêu đóng góp 7-8% vào GDP của ngành công nghi??p v??n hóa sẽ nhanh chóng đạt được. Việt Nam sẽ sớm trở thành trung tâm công nghi??p v??n hóa của khu vực Đông Nam Á. Ngành công nghi??p v??n hóa sẽ thật sự trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, đầu tàu, đóng góp lớn cho tiến trình phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Tuy nhiên, quá trình đẩy mạnh phát triển ngành công nghi??p v??n hóa ở nước ta hiện nay cũng nảy sinh một số bất cập, hạn chế, đáng quan tâm, lo ngại, trong đó có cả nguy cơ “đổi màu” v??n hóa dưới nhiều hình thức.

Thực tế cho thấy, khi thực hiện các hoạt động phát triển công nghi??p v??n hóa, không ít cơ sở sản xuất, kinh doanh sản phẩm, dịch vụ v??n hóa vì mục tiêu câu khách, thu hút người sử dụng để thu nhiều lợi nhuận đã bất chấp tất cả, chạy theo thị hiếu v??n hóa tầm thường, thấp kém của một bộ phận công chúng.

Một số tổ chức, cá nhân sẵn sàng đưa ra thị trường những sản phẩm, dịch vụ không phù hợp, phản v??n hóa mang tính khiêu dâm, bạo lực, đi ngược lại thuần phong mỹ tục và chuẩn mực giá trị v??n hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Cũng vì lợi nhuận và để hút khách, những cá nhân, tổ chức này đã thương mại hóa v??n hóa bằng mọi cách thức, chiêu trò. Như việc “cách tân”, tàn phá những giá trị đặc sắc lâu đời của các công trình v??n hóa, di tích lịch sử, biến tấu tùy tiện, thô thiển các chương trình lễ hội v??n hóa truyền thống, các sản phẩm v??n hóa,… Hậu quả của việc làm này đã khiến cho v??n hóa dân tộc đứng trước nguy cơ bị biến tướng, phai màu, đổi màu, mất đi bản sắc tốt đẹp vốn có.

Bên cạnh đó, để thúc đẩy phát triển công nghi??p v??n hóa đòi hỏi phải tăng cường mở cửa hội nhập nhằm tìm kiếm cơ hội đầu tư, phát triển sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ các sản phẩm, dịch vụ v??n hóa, gia tăng lợi nhuận. Quá trình đó sẽ khiến cho nhiều sản phẩm, loại hình dịch vụ v??n hóa từ nhiều quốc gia có cơ hội du nhập ồ ạt vào Việt Nam. Trong số đó nguy cơ có cả những sản phẩm, dịch vụ v??n hóa nước ngoài chứa đựng những nội dung dung tục, bạo lực, cổ xúy cho lối sống thực dụng, đ??? cao vật chất tầm thường, coi đồng tiền là trên hết,… không phù hợp chuẩn mực v??n hóa truyền thống, thuần phong mỹ tục của dân tộc.

Tuy nhiên, những sản phẩm phản v??n hóa ấy lại đánh vào tâm lý tò mò, hiếu kỳ, thích mới lạ của một bộ phận công chúng, nhất là giới trẻ, dần hình thành tâm lý sùng ngoại, sính ngoại, xem thường, bỏ quên v??n hóa truyền thống. Bên cạnh đó còn có cả tình trạng đáng lo ngại là một số cá nhân, hầu hết là người trẻ có xu hướng đua đòi, bắt chước làm theo, biến tấu những sản phẩm, dịch vụ v??n hóa truyền thống thành các sản phẩm lai căng dị hợm, lố lăng để cho... vui, cho “ngầu”, để được nổi tiếng!

Lợi dụng điều này, các thế lực thù địch, phản động đã khai thác, lợi dụng tiến trình phát triển công nghi??p v??n hóa của nước ta để thực hiện tham vọng chính trị đen tối: Từ đổi màu v??n hóa để tiến tới đổi màu, thay đổi chế độ chính trị.

Theo đó, các đối tượng thường mượn các sự kiện v??n hóa, các chương trình hợp tác v??n hóa, hay thông qua các tour du lịch v??n hóa, các sản phẩm, dịch vụ v??n hóa để truyền bá các sản phẩm v??n hóa độc hại, làm băng hoại, nhuốm bẩn v??n hóa dân tộc. Tăng cường đánh bóng, lăng xê, ca ngợi v??n hóa phương Tây, coi đó là chuẩn mực v??n hóa tiến bộ, văn minh của nhân loại. Từ đó cổ xúy công chúng chạy theo giá trị v??n hóa tự do phương Tây, xuyên tạc, bôi nhọ, hạ thấp v??n hóa dân tộc, xúi bẩy người dân rời xa, xóa bỏ nền v??n hóa cổ hủ, mất tự do, dân chủ ở Việt Nam. Các thế lực thù địch, phản động còn tăng cường tài trợ, cổ vũ, “xúc tiến” hòng mưu đồ đẩy nhanh quá trình đổi màu, xóa sổ v??n hóa Việt Nam. Kích động dân chúng đòi phát triển v??n hóa tự do phi chính trị, độc lập với chính trị, không chấp nhận đường hướng, chủ trương, đường lối sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước đối với v??n hóa...

Đặc biệt, chúng lợi dụng những kẽ hở, hạn chế của công tác quản lý trong quá trình phát triển công nghi??p v??n hóa ở nước ta để sản xuất, phát tán các sản phẩm, dịch vụ phản v??n hóa, xuyên tạc, bóp méo lịch sử, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước. Hoặc núp bóng các hoạt động sản xuất, kinh doanh các sản phẩm, dịch vụ v??n hóa để thực hiện âm mưu phá hoại ổn định chính trị và xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam… Như việc tìm cách tung ra hàng loạt các sản phẩm, dịch vụ v??n hóa trá hình để truyền bá v??n hóa nước ngoài phản động, chống phá Đảng, Nhà nước; in ấn, lồng ghép tinh vi các nội dung xuyên tạc trắng trợn lịch sử mưu đồ “viết lại lịch sử”, “hạ bệ thần tượng”, “nói nhiều sẽ tin”…; vi phạm chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam trong các sản phẩm, ấn phẩm v??n hóa như phim ảnh, sách, truyện, bản đồ, quà tặng du lịch,…

Như vậy, có thể thấy, mưu đồ và nhiều nguy cơ hòng đổi màu v??n hóa dân tộc đang hiện hữu và sẽ ngày c??ng trở nên thách thức, nghiêm trọng hơn trong quá trình nước ta đẩy mạnh phát triển công nghi??p v??n hóa.

Do đó, chúng ta cần đề cao cảnh giác và tăng cường các biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa, phòng chống. Đồng thời chủ động, tích cực khai thác hiệu quả giá trị kinh tế của v??n hóa để thúc đẩy tiến trình phát triển bền vững của đất nước như tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Quyết không đánh đổi, hy sinh v??n hóa lấy kinh tế đơn thuần. Đẩy mạnh đổi mới để phát triển công nghi??p v??n hóa, góp phần đưa đất nước phát triển phồn vinh, hạnh phúc nhưng phải cảnh giác, đề phòng, không để bị đổi màu, đánh mất bản sắc v??n hóa dân tộc, bởi “Văn hoá là hồn cốt của dân tộc, v??n hóa còn thì dân tộc còn”.